Kontrola podatkowa to istotny element systemu podatkowego, który dotyczy wielu przedsiębiorców. Czym dokładnie jest kontrola podatkowa, jakie są jej cele, jak wygląda jej przebieg oraz jakie mogą być jej konsekwencje dla firmy? 

Co to jest kontrola podatkowa?

Zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, kontrola podatkowa to proces przeprowadzany przez organy podatkowe, mający na celu weryfikację, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego, takich jak składanie deklaracji, obliczanie i odprowadzanie podatków. 

Kontrola podatkowa dotyczy zarówno małych, średnich, jak i dużych firm. Może być zapowiedziana z wyprzedzeniem, ale w określonych przypadkach organy podatkowe mogą przystąpić do niej bez wcześniejszego informowania kontrolowanego (podatnika, płatnika, inkasenta, następców prawnych).

Cel kontroli podatkowej

Głównym celem kontroli podatkowej jest zapewnienie przestrzegania przepisów prawa podatkowego, w tym weryfikacja deklaracji i prawidłowości obliczeń podatkowych, wykrywanie nadużyć (np. uchylania się od zapłaty podatku) oraz ochrona interesów Skarbu Państwa.

Jak przebiega kontrola podatkowa przedsiębiorców?

Kontrola podatkowa rozpoczyna się od doręczenia przedsiębiorcy zawiadomienia o planowanej kontroli (zgodnie z art. 282b Ordynacji podatkowej). Wyjątek stanowią sytuacje wymienione w art. 282c Ordynacji Podatkowej, w tym m.in. jeżeli kontrola dotyczy zwrotu podatku VAT czy w przypadku wszczęcia na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

Potrzebujesz porady prawnej? Skontaktuj się z nami!

Etapy kontroli podatkowej:

  1. Zawiadomienie o kontroli – kontrolowany otrzymuje informację o terminie i zakresie kontroli, za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 282c Ordynacji podatkowej
  2. Przygotowanie dokumentów – kontrolerzy mogą żądać udostępnienia dokumentów księgowych, ewidencji, umów, faktur oraz innych dokumentów związanych z prowadzoną działalnością.
  3. Czynności kontrolne – weryfikacja dokumentacji przez kontrolerów, przeprowadzana w siedzibie przedsiębiorstwa lub w urzędzie skarbowym.
  4. Protokół z kontroli – po zakończeniu kontroli przedsiębiorca otrzymuje dokument zawierający wyniki przeprowadzonej analizy, zawierający informację czy stwierdzono nieprawidłowości wymagające działania podatnika W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości możliwe jest wszczęcie postępowania podatkowego.

Jak długo może trwać kontrola podatkowa?

Czas trwania kontroli podatkowej jest określony w przepisach. Dla mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorstw maksymalny czas trwania, co do zasady, w jednym roku kalendarzowym wynosi:

  • Mikroprzedsiębiorcy – 12 dni roboczych.
  • Mali przedsiębiorcy – 18 dni roboczych.
  • Średni przedsiębiorcy – 24 dni robocze.

Dla pozostałych przedsiębiorstw czas trwania kontroli wynosi maksymalnie 48 dni roboczych. Jednakże w praktyce kontrola może być przedłużona, jeśli wymaga tego charakter lub zakres sprawdzanych zagadnień. W razie przedłużającej się kontroli warto skorzystać z pomocy fachowego pełnomocnika, który zapewni skuteczną ochronę interesów kontrolowanego.

Czym kończy się kontrola podatkowa?

Kontrola podatkowa zostaje zakończona w dniu doręczenia protokołu kontroli. Protokół kontroli zawiera m.in. wynik czynności kontrolnych, polegający na:

  1. Stwierdzeniu braku nieprawidłowości – jeżeli kontrolowany działał zgodnie z przepisami.
  2. Stwierdzeniu nieprawidłowości – jeżeli w trakcie wykonywania czynności kontrolnych ujawniono błędy. 

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w protokole kontrolowany może zastosować się do wskazań organu albo zgłosić w terminie 14 dni od dnia doręczenia protokołu zastrzeżenia lub wyjaśnienia. Wówczas organ podatkowy wszczyna postępowanie podatkowe w sprawie, która była przedmiotem kontroli, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia zakończenia kontroli.

Kiedy jest stosowana kontrola podatkowa?

Kontrola podatkowa może być przeprowadzona w różnych okolicznościach, takich jak:

  • Losowa selekcja podatników w celu sprawdzenia zgodności rozliczeń.
  • Podejrzenie nieprawidłowości lub oszustw podatkowych.
  • Analiza ryzyka wskazująca na potencjalne zagrożenie dla budżetu państwa.
  • Zawiadomienia od innych instytucji lub osób prywatnych o możliwych nadużyciach.

Kontrola podatkowa – jak się przygotować?

Aby zmniejszyć ryzyko negatywnych konsekwencji kontroli podatkowej, przedsiębiorca powinien:

  • Regularnie prowadzić rzetelną dokumentację księgową.
  • Na bieżąco analizować zmiany w przepisach podatkowych.
  • Korzystać z pomocy doradców podatkowych, którzy mogą pomóc w odpowiednim przygotowaniu dokumentacji.

Podsumowanie

W przypadku rozpoczęcia lub obaw związanych z kontrolą podatkową warto skorzystać z usług profesjonalnej kancelarii prawno-podatkowej. Dzięki wsparciu ekspertów można uniknąć stresu oraz czasochłonnych sporów z organami podatkowymi. Specjaliści zadbają o skuteczną ochronę Państwa interesów i profesjonalne reprezentowanie w kontaktach z urzędami.

Skontaktuj się z nami!

Bibliografia

  1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. 2023 poz. 2383 t.j.).