Niniejszy wpis poświęcony zostanie ostatniej grupie podmiotów objętych obowiązkami raportowymi w zakresie MDR – „korzystającym”. Na wstępie zaznaczenia wymaga, że na gruncie dyrektywy 2018/822 nie występują podmioty, które określane są powyższym mianem, zamiast tego mowa jest o „właściwym podatniku”. Niestety po raz kolejny niemożliwe jest znalezienie w dokumentach procesu legislacyjnego uzasadnienia dla odejścia przez ustawodawcę polskiego od nomenklatury użytej w akcie unijnym. Prawdopodobną przyczyną dla takiego stanu jest przyjęcie przez ustawodawcę polskiego, że korzystający nie musi być podatnikiem, a np. płatnikiem podatku, wówczas nazwanie „korzystającego” podatnikiem należałoby uznać za mylące.

Definicja zawarta w art. 86a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej, wskazuje, że pod pojęciem korzystającego rozumie się:

„(…) osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której udostępniane jest lub u której wdrażane jest uzgodnienie, lub która jest przygotowana do wdrożenia uzgodnienia lub dokonała czynności służącej wdrożeniu takiego uzgodnienia;”.

W odróżnieniu od opisu wspomagającego, w tym wypadku ustawodawca poprzestał jedynie na przedmiotowym opisie czynności, które muszę zostać wykonane, aby danej jednostce przypisać tę rolę – nie wymieniono przykładowego katalogu zawodów (funkcji), które zwyczajowo będzie piastował korzystający. W ujęciu praktycznym, w przeważającej liczbie przypadków korzystającym będzie osoba na rzecz której działa podmiot wyspecjalizowany, czyli promotor. Możliwa jest również sytuacja w której korzystający będzie występował jako jedyny uczestnik uzgodnienia np. gdy sam opracuje rozwiązanie stanowiące schemat podatkowy i wdroży je w swoim przedsiębiorstwie. W opisanym przykładzie w zasadzie można uznać, że podmiot występuje w podwójnej roli tj. promotora i korzystającego – przepisy Ordynacji podatkowej i objaśnienia podatkowe wprost nie wykluczają takiego zbiegu. Wydaje się jednak, że sprzeczne z logiką jest przypisywanie podmiotowi roli promotora z uwagi na udostępnienie schematu podatkowego niejako względem swojej osoby.

Co się tyczy natomiast obowiązków podatkowych korzystającego, to zobowiązany jest on do składania formularza MDR-1 na podobnych zasadach i w analogicznych terminach, co promotor, ale wyłącznie w sytuacji, gdy ten ostatni nie dopełni swoich obowiązków oraz gdy promotor w ogóle nie występuje w strukturze uzgodnienia. Dodatkową powinnością korzystającego jest konieczność składania formularza MDR-3 w przypadku wykonania przez niego czynności, będących elementem schematu podatkowego lub uzyskania korzyści podatkowej.

Wskazać należy, że przyjęta konstrukcja przepisów odnoszących się do korzystającego stwarza wiele problemów natury interpretacyjnej. Nie jest bowiem do końca jasne np. Czy korzystającym (w Polsce) może zostać podmiot, który osiągnął korzyść podatkową w innym Państwie – jeżeli tak to według których przepisów korzyść ta powinna być określana? Czy osiągnięcie korzyści podatkowej jest wymagane dla przypisania roli korzystającego ? Czy korzystający może nie być w Polsce podatnikiem – jeżeli tak to na jakiej podstawie nakładane są na niego obowiązki przez polskie przepisy ? Niestety odpowiedzi na powyższe pytania nie wynikają wprost z przepisów prawa, ani objaśnień podatkowych.