Nieodpłatne użyczenie lokalu członkowi rodziny to częsta praktyka, szczególnie w bliskich relacjach rodzinnych. Tego rodzaju umowa może jednak rodzić pewne konsekwencje podatkowe zarówno dla użyczającego, jak i dla najemcy. Warto zrozumieć, jakie obowiązki podatkowe mogą wyniknąć z takich sytuacji, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.
Nieodpłatne użyczenie lokalu a przychód dla najemcy
Czy użyczenie mieszkania generuje przychód?
Zgodnie z przepisami prawa, nieodpłatne użyczenie lokalu może stanowić przychód dla najemcy. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, wartość świadczeń nieodpłatnych, w tym wartość czynszu, który najemca musiałby zapłacić w warunkach rynkowych, traktowana jest jako przychód. Jeżeli lokal jest użyczany na cele prowadzenia działalności gospodarczej, najemca musi rozpoznać ten przychód w wysokości odpowiadającej rynkowej wartości czynszu.
Umowa użyczenia lokalu a podatek dochodowy
W przypadku gdy lokal mieszkalny lub użytkowy jest nieodpłatnie użyczany członkowi rodziny, pojawia się pytanie, czy taki „darmowy” najem stanowi przychód podlegający opodatkowaniu. Jeżeli lokal użyczany jest przedsiębiorcy na rzecz prowadzonej działalności gospodarczej, powinien on rozpoznać przychód równy rynkowej wartości czynszu. Taki przychód jest traktowany jako przychód z działalności gospodarczej, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT.
Zwolnienie z podatku dla członków rodziny
Warto zaznaczyć, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 125 i ust. 20 ustawy o PIT, przychód z tytułu nieodpłatnego użyczenia może być zwolniony z opodatkowania, jeśli świadczenie to otrzymuje członek najbliższej rodziny, tj. osoby zaliczone do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. W praktyce oznacza to, że użyczenie mieszkania np. dziecku, rodzicowi czy rodzeństwu nie będzie generować obowiązku podatkowego.
Nieodpłatne użyczenie a podatek od nieruchomości
Kiedy pojawia się obowiązek podatkowy?
Nieodpłatne użyczenie lokalu może również rodzić konsekwencje związane z podatkiem od nieruchomości. Właściciel nieruchomości użyczający lokal powinien pamiętać, że obowiązek podatkowy z tytułu podatku od nieruchomości nie zanika w momencie nieodpłatnego przekazania lokalu do używania innym osobom. Podatek ten musi być regularnie opłacany, bez względu na to, czy lokal jest używany przez właściciela, czy też przez inną osobę na podstawie umowy użyczenia.
Użyczenie lokalu za czynsz
Jak to wpływa na podatki?
W niektórych przypadkach lokal może być użyczany za symboliczny czynsz, który nie pokrywa pełnej rynkowej wartości najmu. W takim scenariuszu różnica między rynkową wartością czynszu a faktycznie płaconym czynszem może być traktowana jako nieodpłatne świadczenie, które podlega opodatkowaniu.
Podsumowanie
Nieodpłatne użyczenie lokalu członkowi rodziny może prowadzić do powstania obowiązku podatkowego zarówno w zakresie podatku dochodowego, jak i podatku od nieruchomości. Ważne jest, aby zrozumieć, jakie konsekwencje podatkowe mogą wyniknąć z takiej umowy, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek. Przed podjęciem decyzji o użyczeniu mieszkania, warto skonsultować się z doradcą podatkowym, który pomoże zrozumieć wszystkie związane z tym aspekty prawne i podatkowe.
